Halk arasında şeker hastalığı olarak da bilinen Diabetes Mellitus (diyabet), Tip 2 diyabet (yetişkinlerde görülen tip şeker hastalığı), dokulara insülin yanıtının bozulması (insülin direnci) ile başlayan, sonrasında ise insülin salgılanmasında bozukluğun da olaya eklenmesi ile ortaya çıkıyor. Diyabetin birçok sebebi olabilmekle birlikte obezite ve sağlıksız beslenme diyabet oluşumunda ana nedenler arasında bulunuyor. Acıbadem Bursa Hastanesi Endokrinoloji Uzmanı Oğuz Kaan Ünal, diyabet hastalığı hakkında bilgi verdi.
Diyabet gelişiminde genetik faktörlerin önemli rol oynadığı biliniyor. Ne var ki hastalık gelişimini tetikleyen ve hızlandıran en önemli şey çevresel faktörlerdeki olumsuzluklar. Bunların başında obezite sıklığındaki artış ve sedanter (hareketsiz) yaşam şekli geliyor. Dolayısı ile yaşam şeklimizi gözden geçirmek yapılacak ilk önlem olarak karşımıza çıkıyor. Aslında sağlıklı yaşam biçimi olarak algılanması gereken tedbirler temel olarak 2 ana başlıkta inceleniyor; Diyet ve egzersiz.
İşte, diyabet hastalarının beslenmelerinde dikkat etmesi gereken 4 kural:
1-Öğünleri düzenli olarak almak ve uzun süreli aç kalmamak. Bu anlamda da ara öğün kavramını benimseyip hayata geçirilebilmek,
2-Öğünlerin porsiyonlarını küçültmek,
3-Glisemik indeksi ve yağ oranı yüksek gıdaları menülerden çıkartabilmek,
4-Her gıda türünden yeteri kadar almak ve lifli gıdaların tüketimini arttırmak.
Diyetle ilgili bu düzenlemelerin yapılabilmesi kilo verebilmeyi sağlıyor ve dolayısı ile insülin direncinin de oluşmasını engellemiş oluyor. Egzersiz içinse haftada en az 3 gün, 45 dakika-1 saat arası tempolu ve kesintisiz yapılacak olan bir yürüyüş, diyabetin zeminini oluşturan insülin direncinin oluşmasını engellediği gibi kan dolaşımının düzenlenmesini ve metabolizmanın da hızlanmasına yardımcı oluyor. Yapılan araştırmalar %5’lik bir kilo kaybı ve 30 dakikalık düzenli bir yürüyüş programı ile diyabete yakalanma sıklığının %50 oranında azaltılabildiği gösteriyor.
Şeker Düzenli Takip İster
Bazı kişilerin diyabete yakalanma ihtimali daha yüksek seyrediyor. Bunlar ailede diyabet öyküsü olanlar, boy-kilo oranı olan vücut kitle indeksi normalin üstünde bulunanlar, bel çevresi geniş olanlar, gebeliği sırasında şeker hastalığına yakalananlar, çeşitli sebeplerle şeker hastalığına zemin hazırlayan steroid gibi ilaçları kullanmakta olan kişiler olarak sayılabiliyor. Bu kişilerin belli periyotlarda kan şekerlerine baktırmaları, hatta şeker yükleme testi yaptırmaları, hastalığın çok erken dönemlerde tespit edilip tedavi edilmesine sebep olacağından büyük önem taşıyor.
Diyabetle tanışmış olan hastalar ise takipleri konusunda hassas davranması gerekiyor. Kronik bir hastalık olması sebebi ile birçok organ ve dokuda zaman içerisinde hasar oluşturma potansiyeli diyabet takibinin ayrıntılı ve düzenli yapılmasını zorunlu kılıyor. Diyabet takibinde dikkat edilmesi gereken önemli noktalar ise;
– 3 ayda bir HbA1c ve idrar tahlilinin de içinde olduğu biyokimyasal analiz,
– Ortalama 6 aylık periyodlarla lipid (kandaki yağ oranı) profilinin bakılması,
– Yılda bir idrarda protein kaçağının kontrolü,
– Hekim önerisine göre 6 ay – 1 yıl aralarla kardiyoloji, göz, nöroloji ve ağız-diş kontrollerinin yapılması,
– Yıllık olarak grip aşılarının yaptırılması gerekiyor.
